Granat – Właściwości Zdrowotne, Lecznicze i Odchudzające
mgr. Bartosz Kulczyński dyplomowany dietetyk, doktorant na Wydziale Nauk o Żywności i Żywieniu
Owoc granatu
Spis Treści
Granat – Cenny składnik dla układu krążenia
W 2017 roku na łamach czasopisma Pharmacological Research opublikowano opracowanie 8 badań naukowych, których celem było określenie wpływu spożycia soku z granatu na ciśnienie tętnicze krwi.
Autorzy tej pracy wykazali, że spożywanie soku wpływa korzystnie na obniżenie zarówno skurczowego (o 4,96 mmHg), jak i rozkurczowego ciśnienia krwi (o 2,019 mmHg). Odnotowano, że silniejsze działanie hipotensyjne (obniżające ciśnienie nie krwi) miało miejsce w przypadku spożycia poniżej 240 ml soku/dzień [4].
Sok z granatu może wykazywać również działanie hipolipemiczne, czyli obniżające stężenie cholesterolu we krwi.
Esmaillzadeh i wsp. zaobserwowali, że podawanie skoncentrowanego soku osobom cierpiącym na cukrzycę typu 2 i hiperlipidemię spowodowało statystycznie istotne obniżenie cholesterolu całkowitego i „złego” cholesterolu LDL we krwi.
Jednocześnie nie stwierdzono zmian w poziomie „dobrego” cholesterolu LDL i triglicerydów [5]. Poprawę profilu lipidowego we krwi w wyniku spożycia soku z granatu odnotowano również u osób poddawanych hemodializie [6].
Sok z granatu
Trzeba jednak zauważyć, że nie wszystkie wyniki badań potwierdzają korzystny wpływ granatu na poziom cholesterolu. Sahebkar i wsp. wykonali metaanalizę, którą objęli 12 badań randomizowanych kontrolowanych placebo.
Odnotowali brak istotnego związku pomiędzy spożyciem granatu, a poziomem cholesterolu całkowitego we krwi [7].
Właściwości hipolipemiczne wykazuje też skórka granatu.
Ważne!
W doświadczeniu przeprowadzonym na szczurach będących na diecie wysokotłuszczowej odnotowano, że podawanie ekstraktu ze skórki spowodowało znaczące obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i triglicerydów we krwi.
Co więcej stwierdzono wzrost poziomu cholesterolu HDL [8]. Co prawda skórka granatu nie jest powszechnie spożywana, to warto zaznaczyć, że jest dostępna w sprzedaży w formie suplementów diety.
Z kolei Aviram i wsp. potwierdzili, że granat może hamować progresję miażdżycy tętnicy szyjnej [9]. Stwierdzono tez, że spożywanie granatu poprawia funkcję śródbłonka i poprawia przepływ krwi w naczyniach krwionośnych [10].
Właściwości przeciwutleniające granatu
Obecność wielu związków bioaktywnych należących do polifenoli zapewnia wysoki potencjał przeciwutleniający owoców granatu. Przypuszczenia te potwierdzają licznie przeprowadzone badania naukowe.
Wyniki doświadczenia in vitro pokazują, że ekstrakt ze skórki granatu cechuje się zdolnością do hamowania aktywności rodników ABTS i DPPH [11]. Podobne właściwości stwierdzono dla ekstraktów przygotowanych z nasion granatu [12].
Ponadto wykazano, że podawanie granatu zwiększa odporność cholesterolu LDL na utlenianie, co ma istotne znaczenie w zapobieganiu rozwoju miażdżycy [13, 14].
Sohrab i wsp. potwierdzili, że spożywanie codziennie 200 ml soku z granatu przez 6 tygodni spowodowało redukcję stresu oksydacyjnego i zwiększenie aktywności przeciwutleniającej osocza krwi u pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2 [15].
Naukowcy stwierdzili, że ekstrakty ze skórki granatu charakteryzują się ok. 10-krotnie wyższą aktywnością przeciwutleniającą niż miąższ owocu [1].
Granat owocem dla sportowców?
Obiecujące wyniki doświadczeń w kontekście wpływu granatu na zdrowie sportowców zostały opublikowane w 2019 roku w czasopiśmie Nutrients. Torregrosa-Garcia i wsp. przeprowadzili badanie randomizowane kontrolowane placebo, w którym podawali kolarzom ekstrakt z granatu przez 14 dni i analizowali jego wpływ na wydolność organizmu.
Po wykonanych testach wydolnościowych zaobserwowali, że grupa przyjmująca ekstrakt z granatu była zdolna do dłuższego wykonywania aktywności fizycznej [16].
W innym doświadczeniu odnotowano, że osoby spożywające ekstrakt z granatu wolniej się męczyły podczas wykonywania biegu w porównaniu do grupy placebo [17].
Wydaje się, że poprawa wydolności wynika z pozytywnego wpływu granatu na rozszerzenie średnicy naczyń krwionośnych i poprawę przepływu krwi, w wyniku czego następuje zwiększone dostarczenie substratów energetycznych i tlenu do komórek [18].
Z kolei Roelofs i wsp. zaobserwowali, że podawanie ekstraktu z granatu sztangistom spowodowało redukcję stresu oksydacyjnego w ustroju wywołanego wysiłkiem fizycznym.
Jakie ma to znaczenie?
Naukowcy uważają, że zwiększenie potencjału przeciwutleniającego osocza krwi może wpływać korzystnie na procesy regeneracji u sportowców [19]. Wzrost pojemności antyoksydacyjnej krwi u wioślarzy stwierdzono również w przypadku podawania soku z granatu [20].
Granat przeciwko nowotworom?
Aktualne przesłanki naukowe budzą nadzieje, że granat może mieć właściwości przeciwnowotworowe.
Eksperymenty in vitro prowadzone na liniach komórkowych prostaty i badania wykonane z udziałem ludzi pokazały, że ekstrakty przygotowane na bazie granatu mogą spowalniać namnażanie się komórek rakowych, a nawet powodować ich apoptozę, czyli śmierć [21, 22, 23].
Podobne działanie potwierdzono w przypadku komórek raka piersi i raka jelita grubego [24, 25, 26]. Badania wykonane przez Bishayee i wsp. wykazały, że związki obecne w granacie mogą również hamować hepatokarcynogenezę, czyli rozwój raka wątrobokomórkowego.
Wydaje się, że efekt ten wynika z silnych właściwości przeciwutleniających granatu, a także jego wpływu na regulację genów zaangażowanych w proces nowotworzenia [27].
Czy granat ma działanie odchudzające?
Szereg badań wykonanych na zwierzętach, karmionych dietą wysokotłuszczową wykazał, że granat może hamować rozwój nadwagi [28, 29]. Niestety badania przeprowadzone z udziałem ludzi nie są zbyt optymistyczne.
Najnowsza analiza 13 badań naukowych pochodząca z 2019 roku jednoznacznie pokazała, że spożywanie granatu nie ma istotnego wpływu na masę i skład ciała.
Naukowcy wykazali, że u osób, które spożywały granat nie nastąpiła zmiana wartości wskaźnika BMI, obwodu talii i zawartości tkanki tłuszczowej [30].
Wykonano kilka doświadczeń, których przedmiotem była ocena wpływu ekstraktów z granatu na wzrost różnych gatunków bakterii. Stwierdzono, że ekstrakty z owoców i skórek mogą hamować rozwój takich bakterii, jak: Salmonella typhi, Salmonella paratyphi, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Yersinia enterocolitica, Bacillus subtilis, Pseudomonas aeruginosa, Enteroccoccus faecalis, Klebsiella pneumonia [2].
Jednocześnie wykazano, że ekstrakty z granatu mogą korzystnie wpływać na wzrost bakterii uznawanych za dobroczynne dla naszego zdrowia, np. Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium breve, Lactobacillus spp [31, 32].
W jakich przypadkach granat nie działa?
Granat wykazuje szerokie spektrum właściwości zdrowotnych. Jednakże w przypadku niektórych sytuacji jest nieskuteczny. Analiza 5 badań randomizowanych dowiodła, że spożywaniu granatu nie przyczynia się do obniżenia poziomu białka C-reaktywnego we krwi.
Wskazuje to na brak lub bardzo słabe właściwości przeciwzapalne tego owocu [33]. Z kolei wyniki metaanalizy opracowanej przez Huang i wsp. pokazały, że granat nie ma istotnego wpływu na gospodarkę węglowodanową ustroju.
Zaobserwowano, że nie powoduje on obniżenia poziomu glukozy i insuliny we krwi. W efekcie, naukowcy nie zalecają podawania granatu (np. w postaci soku lub suplementów diety) jako elementu strategii terapeutycznej w leczeniu podwyższonej glikemii [34].
Podsumowanie
Owoc granatu to prawdziwa skarbnica wielu związków bioaktywnych o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych. Korzystny wpływ na zdrowie wykazuje również skórka owocu, która zazwyczaj jest sprzedawana w postaci ekstraktu jako suplement diety.
Granat jest szczególnie cennym surowcem dla osób zmagających się z chorobami sercowo-naczyniowymi. Jego spożywanie przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, zmniejszenia stężenia cholesterolu i ograniczenia ryzyka rozwoju miażdżycy.
Sahebkar i wsp.: Effects of pomegranate juice on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Pharmacol Res, 2017, 115: 149-161. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27888156
Esmaillzadeh i wsp.: Cholesterol-lowering effect of concentrated pomegranate juice consumption in type II diabetic patients with hyperlipidemia. Int J Vitam Nutr Res, 2006, 76, 3: 147-151. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17048194
Shema-Didi i wsp.: Does Pomegranate intake attenuate cardiovascular risk factors in hemodialysis patients? Nutr J, 2014, 13: 18.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3975840/
Sahebkar i wsp.: Lipid profile changes after pomegranate consumption: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytomedicine, 2016, 23, 11: 1103-1112. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26857863
Aviram i wsp.: Pomegranate juice consumption for 3 years by patients with carotid artery stenosis reduces common carotid intima-media thickness, blood pressure and LDL oxidation. Clin Nutr, 2004, 23, 3: 423-433. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15158307
Kelishadi i wsp.: Acute and long term effects of grape and pomegranate juice consumption on endothelial dysfunction in pediatric metabolic syndrome. J Res Med Sci, 2011, 16, 3: 245-153. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22091240
Jacob i wsp.: In vitro Evaluation of Antioxidant Potential of Isolated Compounds and Various Extracts of Peel of Punica granatum L. Pharmacognosy Res, 2018, 10, 1: 44-48. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5855372/
Basiri: Evaluation of antioxidant and antiradical properties of Pomegranate (Punica granatum L.) seed and defatted seed extracts. J Food Sci Technol, 2015, 52, 2: 1117-1123. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4325071/
Singh i wsp.: Studies on the antioxidant activity of pomegranate (Punica granatum) peel and seed extracts using in vitro models. J Agric Food Chem, 2002, 50, 1: 81-86.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11754547
Aviram i wsp.: Pomegranate juice consumption reduces oxidative stress, atherogenic modifications to LDL, and platelet aggregation: studies in humans and in atherosclerotic apolipoprotein E-deficient mice. Am J Clin Nutr, 2000, 71, 5: 1062-1076. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10799367
Sohrab i wsp.: Effects of pomegranate juice consumption on oxidative stress in patients with type 2 diabetes: a single-blind, randomized clinical trial. Int J Food Sci Nutr, 2017, 68, 2: 249-255. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27633135
Torregrosa-García i wsp.: Pomegranate Extract Improves Maximal Performance of Trained Cyclists after an Exhausting Endurance Trial: A Randomised Controlled Trial. Nutrients, 2019, 11, 4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30925733
Trexler i wsp.: The effects of pomegranate extract on blood flow and running time to exhaustion. Appl Physiol Nutr Metab, 2014, 39, 9: 1038-1042. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25051173
Roelofs i wsp.: Effects of pomegranate extract on blood flow and vessel diameter after high-intensity exercise in young, healthy adults. Eur J Sport Sci, 2017, 17, 3: 317-325. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27644475
Ammar i wsp.: Effects of Pomegranate Juice Supplementation on Oxidative Stress Biomarkers Following Weightlifting Exercise. Nutrients, 2017, 9, 8: 819. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28758938
Urbaniak i wsp.: The impact of supplementation with pomegranate fruit (Punica granatum L.) juice on selected antioxidant parameters and markers of iron metabolism in rowers. J Int Soc Sports Nutr, 2018, 15: 35. https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12970-018-0241-z
Sepehr i wsp.: Studies on the Cytotoxic Activities of Punica granatum L. var. spinosa (Apple Punice) Extract on Prostate Cell Line by Induction of Apoptosis. ISRN Pharm, 2012. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3539436/
Pantuck i wsp.: Phase II study of pomegranate juice for men with rising prostate-specific antigen following surgery or radiation for prostate cancer. Clin Cancer Res, 2006, 12, 13: 4018-4026. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16818701
Paller i wsp.: A randomized phase II study of pomegranate extract for men with rising PSA following initial therapy for localized prostate cancer. Prostate Cancer Prostatic Dis, 2013, 16, 1: 50-55. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22689129
Shirode i wsp.: Antiproliferative effects of pomegranate extract in MCF-7 breast cancer cells are associated with reduced DNA repair gene expression and induction of double strand breaks. Mol Carcinog, 2014, 53, 6: 458-470. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23359482
Dikmen i wsp.: The antioxidant potency of Punica granatum L. Fruit peel reduces cell proliferation and induces apoptosis on breast cancer. J Med Food, 2011, 14, 12: 1638-1646. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21861726
Kasimsetty i wsp.: Colon cancer chemopreventive activities of pomegranate ellagitannins and urolithins. J Agric Food Chem, 2010, 58, 4: 2180-2187. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20112993
Bishayee i wsp.: Pomegranate-mediated chemoprevention of experimental hepatocarcinogenesis involves Nrf2-regulated antioxidant mechanisms. Carcinogenesis, 2011, 32, 6: 888-896. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21389260
Vroegrijk i wsp.: Pomegranate seed oil, a rich source of punicic acid, prevents diet-induced obesity and insulin resistance in mice. Food Chem Toxicol, 2011, 49, 6: 1426-1430. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21440024
Lei i wsp.: Evidence of anti-obesity effects of the pomegranate leaf extract in high-fat diet induced obese mice. Int J Obes, 2007, 31, 6: 1023-1029. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17299386
Gheflati A. i wsp.: Does pomegranate consumption affect weight and body composition? A systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Phytother Res, 2019, 33, 5: 1277-1288. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30882964
Bialonska i wsp.: The effect of pomegranate (Punica granatum L.) byproducts and ellagitannins on the growth of human gut bacteria. J Agric Food Chem, 2009, 57, 18: 8344-8349. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19705832
Bialonska i wsp.: The influence of pomegranate by-product and punicalagins on selected groups of human intestinal microbiota. Int J Food Microbiol, 2010, 140, 2-3: 175-182. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20452076
Sahebkar i wsp.: Effects of supplementation with pomegranate juice on plasma C-reactive protein concentrations: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytomedicine, 2016, 23, 11: 1095-1102. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26922037
Huang i wsp.: Lack of efficacy of pomegranate supplementation for glucose management, insulin levels and sensitivity: evidence from a systematic review and meta-analysis. Nutr J, 2017, 16, 67. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28985741
Dodaj komentarz