Olej Kokosowy w Kosmetyce: Działanie na Skórę, Trądzik i Włosy

Olej kokosowy, tak szybko jak stał się popularny, tak szybko swoje znaczenie stracił.

Polecany przez osoby z branży fitness jako panaceum na wiele dolegliwości i zdrowa alternatywa dla innych tłuszczów, szybko został skonfrontowany przez świat nauki.

Bardzo trafny wniosek wysnuł dr Damian Parol – olej kokosowy nigdy zdrowy nie był.

Potwierdzenie można znaleźć chociażby w normach żywienia czy stanowiskach towarzystw kardiologicznych, gdzie oleje tropikalne klasyfikowano jako niepolecane, na równi z innymi źródłami nasyconych kwasów tłuszczowych, a rosnący hype i rzekoma zdrowotność oleju kokosowego tego nie zmieniła [2].

Olej kokosowy = MCT? Bynajmniej!

Tematem tego artykułu ma być działanie oleju kokosowego na skórę i włosy, ale kilka słów wstępu i wyjaśnienia należy się nam wszystkim.

Sam popełniałem kiedyś błąd i uważałem olej kokosowy za zdrowy.

Moim i wielu innych osób usprawiedliwieniem będą zdecydowanie artykuły i informacje niskiej jakości, propagowane przez media.

Ktoś, kto nie ma w zwyczaju odwiedzać stron naukowych i czytać naukowych czasopism (a wtedy go nie miałem) łatwo wpada w pułapkę niewiedzy.

Cały problem oleju kokosowego bierze się z… nadmiernej dokładności i przywiązania do definicji.

W oleju kokosowym znajdziemy głównie kwas kaprylowy (C 8:0), kaprynowy (C 10:0) i laurynowy (C 12:0). Wedlug wielu źródeł i definicji właśnie wszystkie należą do średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych, czyli MCT.

Cappuccino MCT: Kawa z olejem MCT

Trzeba jednak zauważyć, że cechą MCT jest wchłanianie przez żyłę wrotną, bez udziału miceli i odbywa się to w ok. 95%. Natomiast kwas laurynowy wchłania się w ten sposób jedynie w ok. 25% [3].

Ponadto porównując skład oleju MCT i oleju kokosowego (rzekomego świetnego zamiennika) zobaczymy, że kwas laurynowy w tym pierwszym stanowi ok. 3%, podczas gdy w drugim – 47% [2,4].

Korzyści zdrowotne oleju kokosowego również są nikłe. Istnieją doniesienia, że może w mniejszym stopniu podnosić stężenie LDL we krwi niż na przykład masło, ale wciąż przegrywa z olejami roślinnymi, jak np. oliwa z oliwek [5,6].

Jeśli zatem chcemy zamiast masła użyć trochę oleju kokosowego, to proszę bardzo, choć dużo smaczniejszym i zdrowszym pomysłem będzie poświęcenie tych 7% całodobowej podaży energii (bo takie maksymalne spożycie się zaleca) na gorzką czekoladę i inne produkty.

Podejście zdroworozsądkowe?

Możesz użyć oleju kokosowego, ale nie przesadzaj z ilościami, bo zdrowia to zdecydowanie nie przyniesie.

Bardzo spodobała mi się kiedyś opinia jednego z doktorów na mojej uczelni, że olej kokosowy nadaje się jedynie do konserwacji stołów.

No właśnie, może użycie go jako smarowidła nie jest całkiem pozbawione sensu, może nie w przemyśle meblarskim, ale kosmetycznym.

Czy aplikacja na skórę lub włosy przynosi jakiekolwiek korzyści?

Olej kokosowy dla skóry

Ciężko jest mi pisać o sprawach, które w zasadzie dotyczą kosmetologii.

Owszem, dieta ma wpływ na naszą cerę oraz włosy, o czym już pisaliśmy. Niestety kilka linijek wyżej dietetyczny mur budowany na oleju kokosowym runął, pozostaje mi zatem ratować to co zostaje i obrać inny cel.

Informacje o zastosowaniu oleju kokosowego jako kosmetyku łatwo jest znaleźć, zwłaszcza na stronach laboratoriów kosmetycznych.

Niestety brakuje tam źródeł, na jakich wpis się opiera, ponadto olej kokosowy jest reklamowany jako super zdrowy, co już budzi wewnętrzne obawy na temat jakości artykułu [7].

Większość badań pochodzi z rejonów azjatyckich i nie ma się czemu dziwić, bowiem kokosy i wszystko co z nich pochodzi jest tam dobrem narodowym.

Dużym zaufaniem cieszy się zwłaszcza nierafinowany olej (virgin) i całkiem słusznie, bowiem będzie miał więcej antyoksydantów. Olej kokosowy może wykazywać działanie przyspieszające gojenie się ran, przynajmniej u szczurów.

U młodych pacjentów z atopowym zapaleniem skóry stwierdzono natomiast zmniejszoną transepidermalną utratę wody w czasie 8-tygodniowej kuracji olejem (5 ml), poprawił się też ogólny jej stan [8].

Ważne!

Olej kokosowy może również pomagać osobom borykającym się z problemem nadmiernie rogowaciejącej skóry – po 2 tygodniach stosowania oleju na skórę nóg, kwestionariusze subiektywnej oceny problemów skórnych wskazały na odczuwanie istotnej poprawy stanu skóry przez pacjentów [9].

Bardzo ciekawych wyników dostarcza metaanaliza, w której sprawdzano wpływ masażu z olejem kokosowym u przedwcześnie urodzonych dzieci. Badania dotyczyły głównie dzieci urodzonych po 32. tygodniu życia.

Zaobserwowano korzystne działanie takiej terapii na zmniejszenie transepidermalnej utraty wody i ogólny stan skóry, ponadto masa dzieci po “masażach” była zdecydowanie wyższa niż u dzieci bez takich przyjemności.

Autorzy pracy podkreślają jednak, że jakość dowodów była niska lub średnia oraz że potrzeba dalszych badań, przede wszystkim pod kątem bezpieczeństwa takich zabiegów.

Trzeba jednak przyznać, że wyniki są interesujące i wywołują uśmiech na twarzach [10].

Olej kokosowy a trądzik

Olej kokosowy może wykazywać działanie antybakteryjne, dlatego szuka się potencjalnego zastosowania w terapii trądziku.

W badaniu z 2013 roku sprawdzono wpływ kwasu laurynowego (wcześniej wspominałem, że to główna składowa oleju kokosowego) na bakterie P. acnes in vitro oraz in vivo na myszach.

Wyniki były zadowalające, bowiem kwas rzeczywiście hamował rozwój bakterii, zmniejszał również stan zapalny. Jednakże badanie zostało przeprowadzone na myszach, ponadto podaż odbywała się przez iniekcję, a nie na skórę [11].

W innym badaniu również modelem zwierzęcym były myszy (a dokładniej mysie ucho), ale w nim zastosowano już podaż na skórę, która także okazała się skuteczna w zwalczaniu P. acnes. [12].

Badań nad wpływem oleju kokosowego na trądzik jak widać nie ma zbyt wiele, próżno szukać także tych, prowadzonych na ludziach.

Pamiętajmy jednak, że zakażenie bakteryjne to tylko jeden z czynników powstawania choroby, a na ciało myszy bakterie były wprowadzane sztucznie.

Model ten nie ma więc żadnego przełożenia na rzeczywistość. Również podaż oleju wraz z dietą nie przyczyni się do łagodzenia zmian trądzikowych – nasycone kwasy tłuszczowe działają wręcz odwrotnie.

Olej kokosowy na włosy

Stosowanie różnych olejków na włosy to tradycja sięgająca dalej w przeszłość niż początki Imperium Rzymskiego. Takie zabiegi miały odżywiać włosy i je nawilżać, zmniejszać absorpcję wody.

Dzisiejsze badania zdają się to potwierdzać, a ponadto jest jeszcze coś ekstra.

W jednym z nich, młode osoby podzielono na dwie grupy. Jednej z nich polecono po umyciu włosów szamponem użyć oleju kokosowego, druga zaś miała nie używać żadnych odżywek.

Badanie trwało 16 tygodni, a efekty oceniono za pomocą współczynnika łamliwości włosów, wyznaczanego przy pomocy trychometru (im wyższy, tym gorzej).

W grupie stosującej olej kokosowy zaobserwowano spadek współczynnika o ponad 40%, natomiast u pozostałych osób wzrósł o ponad 9% [13].

Czymś “ekstra” jest natomiast potencjalne zastosowanie oleju kokosowego w leczeniu wszawicy.

U dzieci leczonych szamponem z ekstraktem z kokosa (niestety nie jest podany dokładny skład ani otrzymywanie emulsji, znalazłem jedynie informację, że główną bazę stanowi kokos i jest to w 100% naturalny preparat, raczej niedostępny w Polsce, ale można kupić na Amazonie ?) 8 dnia kuracji ponad 60% dzieci uczęszczających do szkoły było zdrowych, a w warunkach domowych skuteczność wyniosła ponad 90%. Szampon był 4 razy skuteczniejszy od permetryny, preparatu na wszawicę (i nie tylko) [14].

Olej kokosowy i kosmetyka to dobre połączenie

Poza wspomnianymi efektami stosowania oleju kokosowego na skórę i włosy, warto również wspomnieć o działaniu antybakteryjnym także wobec S. aureus i przeciwgrzybiczym.

Olej kokosowy aplikowany na skórę może ją także chronić przed promieniowaniem UV, gdyż posiada SPF równy 8 (oliwa z oliwek ma 7).

Przyszłością przemysłu kosmetycznego i farmaceutycznego będą również nanocząsteczki – forma stałych nanocząsteczek oleju kokosowego SLP bardzo dobrze penetruje w głąb skóry i może być nośnikiem wielu substancji [15].

Jeśli więc macie już olej kokosowy w domu, nie warto go wyrzucać, ale poeksperymentować w łazience, zamiast w kuchni.

1. https://www.damianparol.com/olej-kokosowy/
2. Catapano, A. L., Graham, I., De Backer, G., Wiklund, O., Chapman, M., Drexel, H., … & Reiner, Ž. (2016). Wytyczne ESC/EAS dotyczace leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. Kardiologia Polska, 74(11), 1234-1318 https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/57925
3. Eyres, L., Eyres, M. F., Chisholm, A., & Brown, R. C. (2016). Coconut oil consumption and cardiovascular risk factors in humans. Nutrition reviews, 74(4), 267-280.
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4892314/
4. https://testosterone.pl/olimp-labs-olej-mct
5. Khaw, K. T., Sharp, S. J., Finikarides, L., Afzal, I., Lentjes, M., Luben, R., & Forouhi, N. G. (2018). Randomised trial of coconut oil, olive oil or butter on blood lipids and other cardiovascular risk factors in healthy men and women. BMJ open, 8(3), e020167.
   https://bmjopen.bmj.com/content/8/3/e020167?utm_source=trendmd&utm_medium=cpc&utm_campaign=bmjo&utm_content=consumer&utm_term=1-A
6. Lockyer, S., & Stanner, S. (2016). Coconut oil–a nutty idea?. Nutrition Bulletin, 41(1), 42-54. https://daa.asn.au/wp-content/uploads/2016/11/Lockyer_et_al-2016-Nutrition_Bulletin.pdf
7. https://www.laroche-posay.pl/artykul/olej-kokosowy-wlasciwosci-i-zastosowanie-w-kosmetyce/a33210.aspx
8. Kappally, S., Shirwaikar, A., & Shirwaikar, A. (2015). Coconut oil–a review of potential applications. Hygeia JD Med, 7, 34-41. https://www.researchgate.net/profile/Annie_Shirwaikar2/publication/289520021_Hygeia_journal_for_drugs_and_medicines_COCONUT_OIL_-_A_REVIEW_OF_POTENTIAL_APPLICATIONS/links/568e099d08ae78cc05144f2e/Hygeia-journal-for-drugs-and-medicines-COCONUT-OIL-A-REVIEW-OF-POTENTIAL-APPLICATIONS.pdf
9. Escuadro MO, Maano MMC, Dofitas BL. (2013) A randomized assessor-blinded controlled trial on the efficacy and safety of virgin coconut oil versus mineral oil as a therapeutic moisturizer for senille xeriosis. Poster Presentation/Published in Abstracts American Contest, Dermat Soc Annual Meeting
   https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15724344
10. Pupala, S. S., Rao, S., Strunk, T., & Patole, S. (2019). Topical application of coconut oil to the skin of preterm infants: a systematic review. European journal of pediatrics, 178(9), 1317-1324.
    https://link.springer.com/article/10.1007/s00431-019-03407-7
11. Huang, W. C., Tsai, T. H., Chuang, L. T., Li, Y. Y., Zouboulis, C. C., & Tsai, P. J. (2014). Anti-bacterial and anti-inflammatory properties of capric acid against Propionibacterium acnes: a comparative study with lauric acid. Journal of dermatological science, 73(3), 232-240.
    https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0923181113003587
12. Nakatsuji, T., Kao, M. C., Fang, J. Y., Zouboulis, C. C., Zhang, L., Gallo, R. L., & Huang, C. M. (2009). Antimicrobial property of lauric acid against Propionibacterium acnes: its therapeutic potential for inflammatory acne vulgaris. Journal of Investigative Dermatology, 129(10), 2480-2488.
    https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19387482/
13. Mhaskar, S., Kalghatgi, B., Chavan, M., & Rout, S. (2011). Hair breakage index: An alternative tool for damage. Cosmet. Sci, 62, 207. https://static1.squarespace.com/static/566b163069a91af72b2726aa/t/567eb300a128e603ba9c28d3/1451143936728/MHKASHR-HAIR+BREAKAGE+copy.pdf
14. Connolly, M., Stafford, K. A., Coles, G. C., Kennedy, C. T., & Downs, A. M. (2009). Control of head lice with a coconut-derived emulsion shampoo. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology: JEADV, 23(1), 67-69. https://europepmc.org/article/med/18631276
15. Piotrowska, A., Totko-Borkusiewicz, N., & Klucznik, A. (2019). Olej kokosowy–możliwości zastosowań kosmetycznych. https://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/07/pf_2019_136-144.pdf