Nie jest przesadą stwierdzenie, że kobieta w ciąży przechodzi prawdziwą burzę hormonalną wpływającą na zdrowie, wygląd czy samopoczucie.
Wszelkie zaburzenia w gospodarce hormonalnej mogą mieć bardzo poważne konsekwencje.
Spis Treści
Jak działają hormony w ciąży
Produkowane przez gruczoły związki chemiczne uczestniczą niemal we wszystkich reakcjach komórkowych i są niezbędne do prawidłowej pracy każdego narządu.
Szczególnego znaczenia nabierają zwłaszcza w okresie ciąży, gdy dochodzi do prawdziwej rewolucji hormonalnej, która ma przygotować organizm kobiety do porodu oraz stworzyć optymalne warunki do rozwoju dziecka.
Hormony w ciąży spełniają różne zadania.
Na przykład progesteron, produkowany najpierw przez ciałko żółte (czyli przekształcony pęcherzyk jajnikowy), a w kolejnych tygodniach przez łożysko hamuje skurcze macicy, umożliwia prawidłowe krążenie maciczno‐łożyskowe oraz przygotowuje gruczoły do produkcji mleka.
Wytwarzane w jajnikach, łożysku i macicy estrogeny powodują rozrost mięśni gładkich macicy i jajowodu, a także powiększanie się i ukrwienie błony śluzowej macicy, przygotowując ją do utrzymania zarodka.
Stymulują też wydzielanie śluzu szyjkowego tworzącego barierę ochronną przeciw patogenom zagrażającym płodowi.
Nie mniej ważnym hormonem jest gonadotropina kosmówkowa zapewniająca prawidłowy rozwój centralnego systemu nerwowego dziecka.
Natomiast produkowana w jajnikach relaksyna pomaga w utrzymaniu ciąży, hamując skurcze mięśni macicy, zaś podczas porodu rozluźnia spojenie łonowe.
Przysadka mózgowa wytwarza prolaktynę, nieprzypadkowo zwaną hormonem mlecznym – jest niezbędna do wzrostu gruczołów piersiowych, a po porodzie pobudza laktację.
Jej nadmiar bywa jednak problemem, co nosi nazwę hiperprolaktynemia.
Zaburzenia hormonalne w ciąży – hiperprolaktynemia i inne nieprawidłowości
Hiperprolaktynemia, czyli stan związany z nadmiernym stężeniem prolaktyny we krwi (ponad 20 ng/ml) nie zawsze musi stanowić powód do niepokoju. W tym okresie życia kobiety to naturalne zjawisko fizjologiczne.
Ciąża powoduje bowiem znaczący, nawet 10-krotny wzrost poziomu tego hormonu, który jest wówczas wytwarzany także w łożysku czy przysadce mózgowej dziecka. Kumulacja prolaktyny następuje zwykle w okolicy 35. tygodnia.
Niekiedy jednak hiperprolaktynemia ma poważniejszą przyczynę – gruczolaka, czyli guza przysadki mózgowej, który może powodować dokuczliwe objawy: bóle głowy, kłopoty z widzeniem czy kontrolowaniem emocji.
W leczeniu stosuje się zwykle farmakoterapię, jednak lekarz musi dobierać preparaty, które nie wpłyną negatywnie na rozwój płodu.
Kobiety muszą być przygotowane także na inne zaburzenia hormonalne w ciąży. Przyczynia się do nich np. nieprawidłowa praca tarczycy, czyli zlokalizowanego z przodu krtani gruczołu, który produkuje ważne hormony: tyroksynę (T4), trójjodotyroninę (T3) oraz kalcytoninę.
Nieleczona niedoczynność lub nadczynność tarczycy mogą zwiększać ryzyko poronienia czy przedwczesnego porodu, a także negatywnie wpływać na rozwój płodu.
Jak hormony wpływają na kobietę w ciąży?
Hormony mają ogromny wpływ na zdrowie, samopoczucie oraz wygląd kobiety w ciąży.
Zwiększone wydzielanie progesteronu powoduje na przykład:
- zatrzymywanie wody w organizmie,co objawia się obrzękami (szczególnie w okolicach nadgarstków i łydek),
- wzrostem ciśnienia krwi,
- bólami głowy,
- zmęczeniem,
- zmiennością nastrojów.
Hormony hamują skurcze mięśni gładkich, także w przewodzie pokarmowym.
Efekt? Zgaga, wzdęcia czy zaparcia.
Aktywność progesteronu i estrogenów sprawia, że od pierwszych tygodni ciąży dochodzi do przekształceń gruczołów piersiowych, które nie tylko ulegają powiększeniu, ale również stają boleśnie tkliwe i wrażliwe na dotyk.
Produkowane w tym okresie hormony przyczyniają się do zaburzeń widzenia, w tym dużych wahań ostrości wzroku.
U co trzeciej kobiety powodują również nieżyt błony śluzowej nosa charakteryzujący się miejscowymi stanami zapalnymi oraz zaleganiem wydzieliny.
Burza hormonów – fakty i mity
W określeniu „burza hormonów” nie ma przesady. Znaczące wahania poziomu progesteronu, estrogenów, endorfin, kortyzolu czy gonadotropiny kosmówkowej (HCG) wpływają na samopoczucie kobiety.
Niekiedy przejawiają się dobrym nastrojem, wyciszeniem i uspokojeniem. Czasem hormonalna rewolucja powoduje jednak ataki złości czy problemy z koncentracją.
Zwiększona dawka estrogenów sprzyja urodzie – włosy stają się gęstsze i bardziej błyszczące, zaś skóra gładsza.
Natomiast skoki progesteronu nasilają aktywność gruczołów łojowych, co może przejawiać się wypryskami i przebarwieniami na twarzy. Kortyzol osłabia produkcję kolagenu i elastyny, czego konsekwencją bywają np. rozstępy.
Dodaj komentarz